جزییات ورود ایران به استخراج معدن غوریان افغانستان

رسانه‌ها از واگذاری معدن غوریان افغانستان به سه کشور خبر داده‌اند و ایران یکی از آنهاست. در گفت‌وگو با سه کارشناس ابعاد گوناگون این موضوع را بررسی کرده ایم.

کامران وکیل، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران فعالیت فرامرزی شرکت‌های معدنی ایرانی را به افغانستان محدود ندانست و در این باره گفت: این شرکت‌ها در کشورهای ترکیه، قزاقستان، زیمبابوه، افریقای جنوبی و ارمنستان مشغول هستند و حتی من اطلاع دارم که یک گروه ایرانی در کانادا مشغول به معدنکاری هستند.

وی افزود: بی‌ثباتی قوانین اصلی‌ترین دلیلی است که سرمایه‌داران ایرانی را به فعالیت به خارج از مرزها سوق می‌دهد و در میان این کشورها افغانستان گزینه مطلوب‌تری به شمار می‌آید زیرا ساختار زمین‌شناسی آن شبیه ایران است و رشته‌کوه‌های آن در امتداد رشته کوه‌های ایران پیش رفته‌اند و زمین‌شناسان و معدنکاران ایرانی با آن ساختار آشنایی کامل دارند.

وکیل همچنین اظهار کرد: معادن افغانستان بکر هستند در حالی که ذخایر سطحی ایران شناسایی و برداشت شده‌اند و بنابراین باید به دنبال ذخایر عمیق‌تر بود که برداشت آنها در ایران از نظر اقتصادی به صرفه نیست. علاوه بر اینها نیروی انسانی متخصص و غیرمتخصص در ایران ارزان است و همه اینها روی‌آوری شرکت‌های ایرانی را به ذخایر افغانستان توجیه‌پذیر می‌کند.

پروژه غوریان متوقف است

عباس پاکدل، نخستین معدنکار ایرانی که اقدام به بهره‌برداری از ذخایر معدنی افغانستان کرده و ۱۵ سال است در این کشور به استخراج معادن اشتغال دارد، درباره ذخایر غوریان از یک هلدینگ و یک شرکت ایرانی نام برد که در مناقصه بهره‌برداری از معادن منطقه غوریان برنده شدند.

وی افزود: این دو مجموعه تابلوی خود را نیز برای شروع کار در این منطقه نصب کردند اما چون طرف افغانستانی برای پیشبرد پروژه ضمانت‌نامه پرداخت نقدی مطالبه کرد بر سر این مساله اختلاف پیش آمد و فعلا کار متوقف است.

پاکدل در تشریح این معدن گفت: غوریان چهار بلوک دارد که دو بلوک آن در اختیار دو شرکت ایرانی و دو بلوک دیگر در اختیار افغانستانی‌ها قرار گرفته است؛ مختصات کل محدوده ۱۰۰۰ کیلومترمربع است و هر یک از شرکا ۲۵۰ کیلومتر مترمربع را در اختیار دارند.

این معدنکار خاطرنشان کرد: ایرانی‌ها بنا دارند از اکتشاف تا بهره‌برداری ذخایر سنگ آهن و همچنین فرآوری سنگ‌ها و تولید شمش را در منطقه غوریان پیش ببرند اما نبود زیرساخت در افغانستان سبب شده هر شرکت مجبور باشد حدود ۵میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند تا تنها مراحل اکتشاف و استخراج ذخایر سنگ آهن را پیش ببرد، در نتیجه اینها یک سال از تحویل محدوده به شرکت‌های ایرانی گذشته اما هیچ فعالیتی در آن صورت نگرفته است.

پاکدل اظهار کرد: محدوده معدنی سنگ آهن غوریان با مرز ایران ۵۰ کیلومتر فاصله دارد و از دو کشور ترکیه و انگلیس هم متقاضی بهره‌برداری از ذخایر غوریان هستند البته سرمایه‌گذاران انگلیسی و ترکیه‌ای در واقع تاجران افغانستانی ساکن این دو کشور هستند و شامل کنسرسیوم و شرکت نمی‌شوند.

وی گفت: علاوه بر غوریان استخراج معدن مس پشتون زرغون افغانستان را هم یک شرکت ایرانی در اختیار دارد و معدن حاجیگک هم در دستور کار شرکت‌های ایرانی قرار دارد، ذخیره حاجیگک حدود ۳میلیارد تن برآورد شده است.

افغانستان برق ندارد

فریال مستوفی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز از نبود زیرساخت به عنوان مشکلی جدی در بهره‌برداری از ذخایر معدنی افغانستان یاد کرد و گفت: به طور مثال افغانستان برق ندارد و شرکت‌های ایرانی باید برای تامین برق اقدام به احداث نیروگاه در مناطق نزدیک به مرز مشترک ایران با این کشور بکنند.